Jerome Powell đã đúng ngay từ đầu: Fed giữ lãi suất và cái giá của sự kiên định
Jerome Powell đã đúng ngay từ đầu: Chính sách lãi suất, kiểm soát lạm phát và nền kinh tế Mỹ – Phân tích toàn cảnh năm 2025
Năm 2025 khép lại với một cuộc tranh luận quyết liệt xoay quanh chính sách tiền tệ của Hoa Kỳ và vai trò của Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang (Fed), Jerome Powell. Giữa những chỉ trích mạnh mẽ từ giới chính trị, đặc biệt là từ Tổng thống Donald Trump và các đồng minh, Powell đã kiên định trong chiến lược chống lạm phát và kiểm soát tăng trưởng – và đến cuối năm, nhiều dữ liệu cho thấy quan điểm của Powell là chính xác trước những rủi ro nếu thực thi các chính sách khác.
Bài viết này sẽ phân tích chi tiết vì sao Powell đã đúng, những gì đã diễn ra trong năm 2025, sự khác biệt giữa lãi suất ngắn hạn và dài hạn, phản ứng thị trường, và những thách thức phía trước khi nhiệm kỳ Powell kết thúc vào tháng 5/2026.
1. Bối cảnh kinh tế Mỹ năm 2025 và các chỉ trích đối với Powell
Trong suốt năm 2025, nền kinh tế Mỹ chứng kiến sự tăng trưởng đáng kể bất chấp lo ngại từ nhiều phía. Một số chính trị gia, nổi bật là Tổng thống Donald Trump, liên tục chỉ trích Fed vì không cắt giảm lãi suất sâu và nhanh hơn. Trump và các cố vấn của ông như Phó Tổng thống J.D. Vance tuyên bố rằng Fed đã mắc lỗi trong việc không hành động quyết liệt hơn để thúc đẩy tăng trưởng.
Trump từng thúc ép Fed hạ lãi suất xuống tới mức 1% hoặc thấp hơn khi lãi suất quỹ liên bang (fed funds rate) dao động quanh mức 4,25% đến 4,5%. Chủ trương này nhằm kích thích tăng trưởng, nhưng Powell kiên quyết giữ quan điểm rằng việc giảm mạnh lãi suất có thể dẫn tới lạm phát gia tăng và mất ổn định kinh tế.
Một phần của cuộc tranh luận chính sách này phản ánh quan ngại sâu rộng về việc chính trị hóa Fed, bao gồm cả những nỗ lực của Nhà Trắng nhằm sa thải thành viên thống kê độc lập của chính phủ và thư ký có vai trò biên dịch dữ liệu việc làm và lạm phát – điều này làm dấy lên lo ngại về sự can thiệp vào dữ liệu kinh tế quan trọng phục vụ phân tích chính sách tiền tệ.
2. Dữ liệu kinh tế thực tế: Tăng trưởng, lạm phát và thị trường lao động
Tăng trưởng GDP mạnh mẽ
Một trong những điểm mấu chốt chứng minh Powell đúng là dữ liệu GDP quý III năm 2025 tăng tới 4,3%, vượt xa mong đợi của thị trường và chỉ ra rằng nền kinh tế Mỹ không rơi vào suy thoái. Điều này cho thấy chính sách lãi suất cao đang kiểm soát lạm phát mà không bóp nghẹt tăng trưởng kinh tế.
Các chỉ số khác như tổng sản phẩm quốc nội, tiêu dùng và đầu tư doanh nghiệp cũng cho thấy sự phục hồi và mở rộng ở nhiều khu vực kinh tế, phản ánh nền kinh tế không hề “hụt hơi” dù lãi suất ở mức cao hơn trong dài hạn.
Lạm phát vẫn ở mức cao nhưng kiểm soát được
Lạm phát trong năm 2025 dao động trên mục tiêu 2% của Fed, với mức khoảng 2,7% – 2,8% vào thời điểm cuối năm. Dù lạm phát vẫn cao hơn mục tiêu dài hạn, điều đáng chú ý là Fed đã không để lạm phát tăng mạnh vượt kiểm soát, và Powell đã nhấn mạnh rằng việc giảm lạm phát một cách bền vững cần kiên nhẫn hơn thay vì cắt giảm lãi suất quá sớm.
Những ai ủng hộ cắt giảm sâu lãi suất nhanh hơn – như Trump và một số cố vấn – cho rằng lạm phát thấp hơn thực tế. Tuy nhiên, dữ liệu chính thức về CPI và triển vọng lạm phát dài hạn cho thấy một bức tranh phức tạp, và việc giữ lãi suất ổn định giúp hạn chế khả năng kinh tế “quá nóng”.
Thị trường lao động tiếp tục mạnh
Mặc dù Powell và các nhà làm chính sách lo ngại về thị trường lao động, số liệu cho thấy tăng trưởng việc làm ổn định, giảm thất nghiệp và tiền lương duy trì ở mức tăng trưởng hợp lý. Đây là yếu tố quan trọng giúp nền kinh tế hấp thụ chi phí vốn cao hơn mà không rơi vào suy thoái.
3. Sự khác biệt giữa lãi suất ngắn hạn và dài hạn
Một phần trong tranh luận xoay quanh việc hiểu đúng vai trò của lãi suất ngắn hạn do Fed kiểm soát và các lãi suất dài hạn trên thị trường trái phiếu. Powell và nhiều nhà kinh tế nhấn mạnh rằng việc cắt giảm lãi suất ngắn hạn sẽ ít hiệu quả nếu điều đó tạo ra kỳ vọng lạm phát cao hơn trong tương lai, từ đó đẩy lãi suất dài hạn lên cao hơn.
Lãi suất dài hạn, như lãi suất trái phiếu kho bạc kỳ hạn 10 năm, được thị trường xác định dựa trên kỳ vọng lạm phát trong tương lai. Nếu thị trường tin rằng lạm phát sẽ duy trì ở mức cao, lợi suất dài hạn sẽ tăng, làm nản lòng cả nhà đầu tư và người vay vốn mua nhà. Điều này đã xảy ra trong năm 2024 và tiếp tục ảnh hưởng trong năm 2025 khi lợi suất 10 năm vượt mức trước đây, ngay cả khi Fed giữ lãi suất ngắn hạn ở mức cao.
Chính sách cắt giảm lãi suất khi nền kinh tế đang “nóng” thực sự có thể làm cho lãi suất dài hạn tăng mạnh hơn, vô tình gây ra hiệu ứng ngược và thúc đẩy lạm phát cao hơn. Đây là lý do Powell kiên định rằng việc giảm lãi suất cần dựa theo dữ liệu kinh tế thực tế và diễn biến lạm phát, không nên làm theo áp lực chính trị.
4. Phản ứng chính trị và chiến tranh ngôn từ
Năm 2025 ghi nhận một trong những cuộc chiến chính trị dữ dội nhất nhằm vào Fed trong nửa thế kỷ qua. Tổng thống Trump đã chỉ trích Powell là “thua cuộc” và gán cho ông biệt danh “Too Late” vì chậm chạp trong việc cắt giảm lãi suất. Powell, trong khi đó, bảo vệ quyết định chính sách dựa trên dữ liệu nền kinh tế thực tế chứ không bị chi phối bởi tiếng hô của chính trị.
Một số sự kiện như nỗ lực sa thải trưởng bộ phận thống kê độc lập của chính phủ, hay can thiệp vào cơ quan thống kê, cho thấy ứng cử viên thay thế Powell đã trở thành một phần chiến dịch chính trị rộng hơn nhằm kiểm soát chính sách tiền tệ.
Tuy nhiên, đến cuối năm 2025, sự ảnh hưởng chính trị mạnh mẽ đó đã giảm bớt khi dữ liệu kinh tế cho thấy Powell đúng khi kiên trì với chiến lược kiểm soát lạm phát để nền kinh tế tiếp tục tăng trưởng mạnh.
5. Độc lập của Fed: Bài học từ năm 2025
Một trong những bài học quan trọng của năm 2025 là tầm quan trọng của độc lập chính sách tiền tệ. Fed vốn được thành lập để điều hành chính sách tiền tệ một cách độc lập khỏi áp lực chính trị, nhằm tập trung vào mục tiêu ổn định giá cả và tối đa hóa việc làm.
Powell nhiều lần nhấn mạnh rằng quyết định chính sách phải dựa trên dữ liệu kinh tế chứ không phải lời kêu gọi chính trị. Các chỉ trích mạnh mẽ từ các quan chức Nhà Trắng chính là minh chứng rõ rệt cho việc chính sách tiền tệ dễ bị ảnh hưởng nếu sự độc lập này lung lay.
6. Áp lực đối với nền kinh tế trong năm 2026
Nhìn về năm 2026, bất chấp sự vui mừng khi Powell được chứng minh là đúng trong năm 2025, vẫn tồn tại sự lo ngại về tương lai của Fed khi nhiệm kỳ của ông kết thúc vào tháng 5/2026. Với khả năng Tổng thống Trump bổ nhiệm một người ủng hộ chính sách nới lỏng lãi suất hơn, rủi ro chính trị đối với độc lập của Fed vẫn còn hiện hữu.
Các chuyên gia lo ngại rằng nếu Fed mất độc lập, các quyết định chính sách có thể phản ứng nhanh với các mục tiêu chính trị ngắn hạn thay vì tập trung vào ổn định kinh tế dài hạn. Điều này có thể dẫn tới tình trạng lạm phát quay trở lại hoặc tạo ra biến động lớn trên thị trường tài chính.
7. Kết luận: Powell đúng và tương lai chính sách tiền tệ Mỹ
Tổng kết năm 2025 cho thấy Jerome Powell đã đúng trong chiến lược chính sách tiền tệ của mình: giữ lãi suất ở mức kiểm soát, kiên trì chống lạm phát và bảo vệ nền kinh tế khỏi rủi ro quá nóng. Dữ liệu tăng trưởng GDP mạnh mẽ, lạm phát được kiểm soát và thị trường lao động ổn định là bằng chứng cụ thể cho điều đó.
Bài học từ năm 2025 là tầm quan trọng của chính sách tiền tệ độc lập và dựa trên dữ liệu, nhất là trong bối cảnh áp lực chính trị gia tăng. Năm 2026 hứa hẹn sẽ tiếp tục là một năm đầy thách thức, khi Fed phải đối mặt với việc chuyển giao lãnh đạo mà vẫn giữ được sự cân bằng giữa kiểm soát giá cả và hỗ trợ tăng trưởng.




